Een ware geschiedenis na het overlijden van prinses Wilhelmina

“Een terugblik” wat er vooraf gebeurde met de lijkwagen.

Nu Koningin Juliana is overleden, denk ik terug aan de begrafenis van drie voorgaande leden van het koninklijk huis, in Den Haag.

Wat is, en was de rede daarvan, als eerste maakte ik als jongen van 7 jaar de begrafenis mee van, Koningin Emma, zij is op 27 Maart 1934 begraven.

Met mijn moeder stonden wij die dag op de Rijswijkseweg de begrafenis stoet op te wachten.

Het was indrukwekkend, mede omdat toen een begrafenis bij ons in Den Haag allen in het zwart plaatsvond,  nu zagen wij de paarden en de lijkwagen geheel in het wit vlak voor ons langsrijden, een indrukwekkend gebeuren.

Een paar maanden later, op 11 Juli 1934 werd toen op precies dezelfde wijze Prins Hendrik begraven, en nu vraagt u zich af wat wilt de schrijver van dit stukje.

Op 28 November 1962 werd Prinses Wilhelmina begraven, en weer was er geen verschil tijdens deze begrafenis, wel ging er het een en ander aan vooraf, wat ik nooit meer ben vergeten..

Wat speelde zich af na het overlijden van Prinses Wilhelmina en de begrafenis daarna.

De wens van de Prinses was, dat zij in het wit begraven wilde woorden, dus ook in het wit, u zegt geen probleem, nee en ja, er was wel een probleem, niet voor het koninklijk huis, wel voor de begrafenis ondernemer, de firma Innemee en garage van der Wansem, te Den Haag.

Het vervoer van `t Loo naar Den Haag van Prinses Wilhelmina, was de wens ook de lijkwagen wit zou zijn, en aangezien lijkwagens zwart zijn, moest er iets gebeuren.

Wie kreeg de opdracht, een van de oudste begrafenis ondernemingen, en de meest gerenommeerde kreeg de opdracht, het was de firma Innemee uit Den Haag, bekend om zijn kwaliteit en service.

Deze firma Innemee had oudere type auto`s en lijkwagens, bij de firma van der Wansem in Den Haag werden een bepaalde periode voor het overlijden Prinses Wilhelmina, zeven Austins, (type) Prinsses besteld, een daarvan moest de lijkwagen worden, maar de Austin fabriek in Engeland kon deze lijkwagen niet leveren, besloten is om op deze wagen alleen de chauffeurscabine te plaatsen, en zou in Holland een aangepaste carrosserie geplaatst worden, het werk daarvoor is toen uitbesteed aan carrosseriebedrijf Koenen op de Binkhorst te Den Haag.

Toen de halve wagen de garage van der Wansem de Loosduinse weg binnen reed, stonden alle monteur eromheen te kijken, met elkaar in gesprek, dat het geen eenvoudige klus voor de firma Koenen zou worden.

De monteurs en poetsers die de zes volgwagens hadden moeten klaarmaken kregen vooral met het poetsen problemen, de lak was zo glad en diep zwart, dat speciale gele poetswatten zijn gebruikt, want bij het minste of geringste zag je krasjes in het zwarte oppervlak.

Direct na de controle beurt is de lijkwagen  naar de firma Koenen gebracht, zes weken zou het duren voor de lijkwagen opgebouwd en zwart gespoten zou zijn, inmiddels waren de zes volgwagens aan de firma Innemee afgeleverd, en ging het werk in de garage haar gewone gang.

Over de radio hoorde wij dat Prinses Wilhelmina was overleden, iedereen sprak erover, een niet allerdaags gebeuren, maar het werk ging door.

De volgende dag zagen wij de zwarte lijkwagen  in de garage, bij binnenkomst van het personeel, keek iedereen naar de wagen, en werd deze van top tot teen bekeken, de reactie`s waren goed en mompelde men wat is de laklucht nog goed te ruiken, na onze overals te hebben aangetrokken, ging iedereen aan het werk, niet wetende wat wij even later zouden horen

In de loop van de morgen was onze chef, Oosterbaan druk in gesprek met onze directeur, de heer van der Wansem, even daarna worden wij bijeen geroepen.

Wat blijkt, deze nieuwe lijkwagen moest prinses Wilhelmina van `t Loo  naar Den Haag vervoeren, maar, hoorde wij er is een groot probleem, er is heel weinig tijd, de motor moet nog ingereden worden, en de gehele wagen moet worden overgespoten, ook de gehele binnenkant van deze wagen, nergens mag je iets van  wat nu zwart is zien zijn, geen eenvoudige en allerdaagse klus.

De wens van Prinses Wilhelmia was dat ook vanaf  `t Loo naar Den Haag  met een geheel witte auto, Prinses Wilhelmina naar Den Haag te vervoeren.

Na overleg met de firma Koenen, laat met daar weten, dat het overspuiten 4 dagen nodig te hebben om deze Lijkwagen totaal wit over te spuiten.

Nu moest ook nog de motor ingereden worden, “BANG”, waren de technici dat van `t Loo naar Den Haag de Politie escorte er misschien hard aan zou gaat trekken (te hoge snelheid) waardoor de motor vast zou kunnen lopen, met de rampzalige gevolgen, de wagen stil zou komen te staan.

Voor garage van der Wansem, de chef van de werkplaats, en de firma Innemee lag een groot risico om de lijkwagen in goede conditie, aan de firma af te leveren.

Met een aantal monteurs (de beste chauffeurs) word een schema opgesteld om dag en nacht te gaan rijden, en even later verlaat de lijkwagen de garage, met twee chauffeurs, om de motor in deze korte periode in te rijden, met in deze wagen, een opvangbak, om onderweg  de olie op te vangen, en een blik nieuwe olie om de motor te verversen.

Het was in die jaren normaal dat men een motor moest indraaien, waarbij, na de eerste 500 km de olie ververst moest worden, daarna werd er na 3000 km opnieuw ververst, en de wetenschap in die inrijperiode er een aangepast snelheid in acht genomen moest worden, zodat de motor niet vast zou lopen, tijdens het transport van Prinses Wilhelmina.

Met een schema in de wagen, paste de chauffeur de opgegeven snelheid aan, en zochten de twee chauffeurs gelijk de hoofdweg op, de reden dat er twee chauffeurs mee gingen was om zo min mogelijk risico te lopen als er ook maar iets gebeurde.

Het waren de eerst 500 km die niet sneller dan 50 km per uur mocht rijden, om na deze 500 km, op een stil buiten weggetje de olie op te vangen en nieuwe olie in het carter te laten lopen, het tempo was nu iets hoger,met ongeveer 60 km per uur weer terug naar de hoofdweg, om laat in de avond bij de garage van chauffeurs te wisselen.

Drie dagen en nachten zijn zij in de weer geweest, en hebben de chauffeurs langzaam het tempo opgevoerd, en moest de wagen daarna naar de firma Koenen.

Vroeg in de morgen is de wagen naar de firma Koenen gebracht, voor het geheel wit spuiten van deze bijzondere klus, wij hoorde dat bij Koenen alles in rep en roer was, je moet je voorstellen dat heel veel van het interieur gedemonteerd  moest worden, zodat daar geen verfresten opkonden komen, waarna  alles weer gemonteerd zou moeten worden, er was ook aan buitenkant veel te demonteren, de gehele wagen schuren, afplakken en daarna de gehele wagen wit spuiten, nadat de wagen gespoten was werd deze in de oven gemoffeld, om daarna alles weer te monteren, dag en nacht hebben de spuiters en monteurs gewerkt, om deze klus te klaren

In de loop van de voorlaatste dag kwam de nu wit gespoten lijkwagen bij van der Wansem in de garage, het was een apart gezicht om nu een witte lijkwagen te zien, na een gedegen inspectie is de wagen toen direct naar de firma Innemee gebracht.

Een chauffeur van Innemee heeft de wagen naar het `t Loo gebracht, waarna de volgende dag prinses Wilhelmina met escorte van de Politie naar Den Haag is gereden.

Iedereen die onder hoogspanning aan deze klus had moeten werken, was verheugd dat de gehele klus zonder problemen was verlopen, en viel voor de verantwoordelijke mensen een zucht van verlichting

De volgende dag stond de lijkwagen bij de firma van der Wansem weer in de garage, de klus was geklaard.

Zo ging direct de wagen naar de firma Koenen , ja u begrijpt wel waarom, nu in diezelfde volorde, alles weer klaarmaken voor het nu zwart spuiten, van een nu wel hele duur geworden wagen, alleen de wens van Prinses Wilhelmina, om in het wit begraven te worden.

Het leek mij leuk dit op papier te zetten, omdat het anders in de doofpot was verdwenen..

Zelf werkte ik toen als draaier bankwerker lasser in deze garage, en heeft nu het overlijden van Koningin Juliana mij aan het denken gezet, om een bijzonder voorval nu met andere te delen.

Rest mij te vertellen dat de kosten van deze operatie  wel heel hoog geweest moeten zijn, en voor mijn begrippen dit de duurste wagen is geworden, die er in Nederlands over de wegen  reed.

Van een geboren Hagenaar, die nu in Groningen woont maar nu veel aan dit bijzondere gebeuren terugdenk.

Fred van der Kleij.

Wilt u reageren, klik op mijn e-mail adres, fredkleij@home.nl