Het Artiestenhof in de Trompstraat

door Erwin van der Lem

In 1878, zes jaar nadat de Trompstraat was gedoopt door de Groot hertogin van Saksen Weimar, de vorige eigenaresse van de grond waarop de straat werd aangelegd, verrees achter de nieuwbakken straat een hofje, dat tegenwoordig bekend staat onder de naam Artiestenhof.  Voor de verwezenlijking van deze uitbreiding van het Haagse stratenplan moest men een sloot, die liep vanaf de Laan van Meerdervoort, worden gedempt.
Het slootje lag evenwijdig aan de huidige Trompstraat, precies op de plaats van het Artiestenhofje.  Maar vermoedelijk is de sloot niet goed gedempt, want enkele hofjeshuizen hebben hun hele bestaan last gehad van vochtigheid en verzakkingen.
De veertien huisjes waren oorspronkelijk bestemd voor het personeel van de koninklijke stallen en zijn waarschijnlijk daarom groter uitgevallen dan de meeste hofjeswoningen, die juist in die tijd als paddestoelen uit de grond verrezen, in alle delen van de stad.
Bovendien hebben de veertien huisjes een achtertuintje.

Uiterlijk heeft het Artiestenhofje door de tijd nogal veranderingen ondergaan.
De ingang werd vroeger gevormd door twee zeer smalle poortjes tussen de huizen aan de Trompstraat; momenteel betreedt men het hof door een verhoogde poort, gevormd door een uitgebroken benedenhuis, waarin vroeger de chef van de koninklijke stallen in woonde.
Een van de  oude toegangspoortjes is bij een suikerwerkfabriek getrokken, als bergruimte, het andere poortje diende als fietsenstalling voor de bewoners van het hofje.
In het midden was een grote gemeenschappelijke tuin.
Nog voor de Tweede wereldoorlog kreeg ieder huisje zijn eigen tuintje en werd er in het midden een tuinpad aangelegd.

In de jaren dertig en veertig heeft het hofje pas zijn artiestenimago gekregen, aangezien nagenoeg ieder huisje in die tijd werd bewoond door de een schilder en of andere kunstlieden.
Mijn grootvader die leefde van 1914 tot 1981 was goochelaar van beroep.

Voor de oorlog verkeerde de huisjes al in slechte staat, en na de oorlog toen veel huisjes al onbewoonbaar waren verklaard , bestonden er plannen het hele hofje in zijn geheel te slopen.
Het ministerie van Wederopbouw heeft hier echter een stokje voor kunnen steken, door het in 1951 weer in bewoonbare staat terug te brengen, dit alles tegen vrij hoge restauratiekosten.

Het hofje was velen malen in andere handen over gegaan, en in 1990 is het laatste huisje in particulier bezit gekomen.
Behalve het bovengenoemde hofje, bezat de Trompstraat in het verleden vier andere hofjes.
De bekendste was Tromprust een groot hof naast het Artiestenhofje, bestaande uit drie rijtjes mini woninkjes, ook die zijn na de oorlog door het Ministerie van Wederopbouw gerestaureerd. Later zijn al deze hofjes alsnog afgebroken en bleef het Artiestenhofje als enige overeind.
Voorheen was daar de Trompgarage met een groot parkeerterrein, sinds de jaren 90 staan er twee nieuwe hofjes omgeven met woningen aan de straatzijde.

Eerder vernoemde ik mijn grootouders die in 1940 net voordat de oorlog uitbrak hun intrek namen. Tesamen hebben zij daar met vijf kinderen gewoond.

Zelf ben ik daar in 1965 geboren en tot op heden woon ik er nog steeds. foto’s Erwin van der Lem